De 27-jarige ragazangeres Kaushiki Chakrabarty uit Calcutta kan ik omschrijven als een vocale sensatie. Pandit Jasraj en Bhimsen Joshi, de grijze eminenties van de Noord-Indiase ragazang, bestempelen haar nu al als de ’stem van de 21e eeuw’ en zien in haar de hoop voor de toekomst van de Indiase ragamuziek. Haar vocale prestaties overtreffen totnutoe dan ook alle verwachtingen. In mijn nieuwe Concertzender-programma Gharana schets ik een portret van de zangeres en haar leerschool, de Patiala Kasur Gharana.
Een jubel-recensie voor Kaushiki na een concert in de Verenigde Staten, waar ze al sinds haar 15e optreedt (klik op de foto om te vergroten)
Naast opnamen van Kaushiki en andere vertegenwoordigers uit de Patiala Kasur school komt Kaushiki aan het woord over haar muziek en haar carrière. Ik interviewde haar dit voorjaar toen ze op concerttour was in Nederland.
De Noord-Indiase raga is Kaushiki met de paplepel ingegoten. Kaushiki was een muzikaal wonderkind. Ze kon volgens haar moeder, haar eerste guru, eerder zingen dan spreken. Al op haar tweede kon Kaushiki ingewikkelde melodieën en ritmes perfect nazingen, aldus moeder Chandana Chakrabarty. Kaushiki’s vader is de beroemde zanger Ajoy Chakrabarty. Hij bracht zijn dochter via mondelinge overdracht jarenlang de fijne kneepjes van de ragazang bij. Kaushiki: “Als kind oefende ik zo’n twee tot drie uur per dag. Later, als tiener, trainde ik jarenlang zo’n acht tot tien uur per dag. Hoe meer, hoe beter. Mijn vader was voor mij in al die jaren meer een leraar dan een vader, de leraar-leerling relatie prevaleerde boven de vader-dochter relatie. Ik weet dat mijn jeugd hierdoor heel anders en minder vrij was dan normaal, maar ik heb van de muziek een enorme beloning teruggekregen. Het beoefenen van Indiase klassieke muziek is als een manier van leven. Het doorgronden van haar dieptes en dimensies vereist een volledige, levenslange toewijding.”
De Patiala Kasur gharana, met als middelpunt zanger Ustad Bade Ghulam Ali Khan
In 2005 won Kaushiki met haar album Pure de prestigieuze BBC World Music Award, voor haar een grote verrassing: ‘Ik had nooit verwacht dat een album met Indiase klassieke muziek zou winnen. Door de BBC Award is niet alleen mijn naam veel bekender geworden, maar het heeft ook veel meer mensen in het Westen in contact gebracht met Indiase klassieke muziek. Deze prijs inspireert me en moedigt me aan om nog harder te werken en nog beter te worden. Ik wil er alles aan doen om muziekliefhebbers overal ter wereld met deze muziek te laten kennismaken.’
Kaushiki tijdens haar eerste optreden in Amsterdam in 2004
Kaushiki’s optredens worden gekenmerkt door een perfecte technische uitvoering met een maximale emotionele zeggingskracht. Achter de fenomenale techniek klinkt altijd warmte en menselijkheid en haar zang blijkt zowel de doorgewinterde ragaliefhebber als de leek recht in het hart te treffen. Kaushiki beheerst alle stijlen van de Noord-Indiase ragamuziek: de ascetische, formele dhrupad, de op techniek en virtuositeit gerichte khayal, de dramatiek van het romantische thumri-lied en de devotionele bhajan. Bovendien beoefent Kaushiki naast de Noord-Indiase muziek sinds eind jaren negentig ook de Zuid-Indiase ragazang, een muzikale wereld met een heel ander repertoire en andere zangtechnieken. Ook op dit terrein zijn Kaushiki’s vorderingen verbluffend. Geen wonder dat de jonge zangeres in korte tijd wereldwijd een grote schare bewonderaars heeft opgebouwd. De eerste aflevering van Gharana, over Kaushiki Chakrabarty en haar leerschool, is te beluisteren op vrijdag 30 november 2007, 20.00-21.30u. Wil je Kaushiki Chakrabarty niet alleen maar horen, bekijk dan op Youtube mijn video-portret (in 2 delen) van de zangeres.
