Ik heb op 20 december jl. in Amsterdam het hier eerder aangekondigde debat over multiculturaliteit bijgewoond. De foto toont (zittend) discussiant Ruud Lubbers en (staand) antropoloog Vincent de Rooij, moderator van het debat. Het debat, naar aanleiding van het zojuist verschenen boek ‘Zo zijn onze manieren – visies op multiculturaliteit in Nederland’, werd gevoerd tussen Ruud Lubbers, de schrijvers van het boek ‘Zo zijn onze manieren – visies op multiculturaliteit in Nederland’ en genodigden en studenten. Het was erg boeiend. Veel facetten van multiculturaliteit in Nederland, die in het boek aan de orde worden gesteld en vaak aan de hand van persoonlijke ervaringen van de auteurs worden beschreven, kwamen ook aan de orde in het debat.
In het boek ‘Zo zijn onze manieren’ staan kritische observaties en bespiegelingen over de multiculturele staat van Nederland. De auteurs – wetenschappelijke onderzoekers, activisten, studenten, onafhankelijke intellectuelen, docenten, consultants met verschillende politieke overtuigingen – laten de verrassende dynamiek zien van cultuurverschillen in een globaliserende wereld waar ook Nederland volop deel van uitmaakt. Aan bod komen heel uiteenlopende onderwerpen die telkens raken aan het debat rond immigratie, integratie en identiteit: de inburgeringscursus, de bijdrage van ‘allochtonen’ in de ouderenzorg, de problematiek van witte en zwarte scholen, het taalonderwijs aan jonge kinderen die Nederlands als tweede taal hebben, imago en beeldvorming van de islam in de media etc. Het boek biedt heldere inzichten en scherpe analyses als het gaat om de vraag wat er tussen diverse Nederlanders met verschillende culturele achtergronden goed en fout gaat, en -net zo belangrijk- ook wat er goed en fout KAN gaan. Ik heb het met heel veel plezier gelezen.
‘Zo zijn onze manieren’ is een boek dat het uitstekend kan stellen zonder de populaire oneliners en pasklare ‘antwoorden’ die voortdurend vanaf het Binnenhof en via de media worden uitgekraamd en uitgebraakt als het gaat om de identiteit, integratie en immigratie van zogenaamde ‘vreemdelingen’, ‘buitenlanders’, ‘alllochtonen’, ‘asielzoekers’, ‘moslims’, ‘Turken’, ‘Marokkanen’ of al die andere kwalificaties waarmee mede-Nederlanders – individuen – onophoudelijk en vrijwel uitsluitend, al generaties lang worden toegesproken en categorisch worden bepaald. Al diegenen die hun gespreksstof en gedachten laten inkaderen en bepalen door simpele oneliners en pasklare antwoorden zal dit boek wellicht moeilijk bereiken. Jammer voor hen denk ik dan, want de ‘zon van multiculturaliteit’ geeft ons lage landje – als je het maar wilt zien en voelen – vaak volop kleur en warmte.